Documentatiecentrum

Woestijnen

Bij een woestijn denk je misschien aan een grote, hete zandbak. Maar wist je dat er ook zoutwoestijnen bestaan? Of de woestijn nu uit zand of zout bestaat, het belangrijkste kenmerk is droogte. In een woestijn valt gemiddeld minder dan 20 cm neerslag. Soms valt er wel meer, maar dan verdampt het heel snel. 
Een woestijn kan ontstaan wanneer de lucht droog of koud is. Het vocht uit deze lucht is al op andere plaatsen naar beneden gekomen. Bijvoorbeeld in de tropen, of in de bergen. Woestijnen liggen dan ook vaak in de buurt van de tropen of van een bergketen. Er zijn vaak verschillende oorzaken tegelijkertijd waardoor een woestijn ontstaat. Bijvoorbeeld de Namib-woestijn in zuidelijk Afrika. Die ligt ten zuiden van de tropen én aan een kust waar een koude zeestroom langs stroomt.


© Paul Springgett/Lineair

In sommige woestijnen kun je op de zandduinen surfen. Dat heet ‘sandboarding’.


Soorten woestijnen

Er zijn verschillende soorten woestijnen. In zandwoestijnen ontstaan door de wind zandduinen. Rotswoestijnen hebben een harde ondergrond. Ze zijn kaal, zonder veel losse stenen of grind. Een zoutwoestijn ontstaat meestal in een bekken. Vanuit de bergen stroomt er regenwater naar toe. In het water zit een klein beetje zout. Het water verdampt en het zout blijft achter. Als zoiets tienduizenden jaren doorgaat ontstaat er een grote zoutvlakte. Het zout zorgt ervoor dat er helemaal niets kan groeien.


© Oliver Gerhard/Lineair

In de Verenigde Staten ligt het nationaal park de White Sands. De naam betekent ‘Wit Zand’. Deze woestijn bestaat echter niet uit zand- maar uit gipskorrels, een soort kalk. Het is een toeristische attractie.


Leven in de woestijn

De planten die in de woestijn groeien, hebben weinig water nodig. Zoals cactussen. Door hun dikke waslaag verdampen ze nauwelijks water. Andere woestijnplanten hebben lange wortels, die diep onder de grond water kunnen opzuigen. Woestijndieren zoals muizen of hagedissen halen vocht uit planten of uit dauw. Vaak slapen ze overdag en zijn ze ’s nachts wakker. Dan is het minder heet.
Ook wonen er mensen in de woestijn. Soms zelfs in grote steden. Dat kan alleen als er een manier is om water in die steden te krijgen. Bijvoorbeeld door een stuwmeer.
Het water uit zo’n meer wordt dan via een aquaduct naar de stad vervoerd. Er kan wel een probleem ontstaan als er meer water uit het meer gepompt wordt dan er binnenstroomt. 

Groter en kleiner

Sommige woestijnen worden groter, andere worden kleiner. Voor een deel heeft dit te maken met het klimaat dat verandert. Een andere reden waarom woestijnen groeien is het kappen van bomen en struiken aan de rand van woestijnen. Het hout wordt als brandhout gebruikt. De wortels houden de bodem vast. Als de bomen er niet meer zijn, droogt de aarde uit, zodat er kale woestijngrond overblijft.
Je zou het niet verwachten, maar in Nederland hebben we ook een paar stukjes ‘woestijn’.  Zo’n gebied noemen we een zandverstuiving. Ze worden niet groter, juist kleiner. Omdat er bijzondere planten en dieren voorkomen, worden jonge boompjes gekapt en begroeide stukken weer open gemaakt. Zo blijven de zandverstuivingen bestaan. Misschien is Nederland wel het enige land waar mensen hun best doen om ervoor te zorgen dat ‘woestijn’ niet verdwijnt!

Dit is een samenvatting van Informatie-boekje 383 Woestijnen.

Details en informatie

  • Titel: Woestijnen
  • Auteur(s): Pieter Schouten
  • Nummer: 383
  • Niveau: 4
  • Siso: J 567.3
123movies