Documentatiecentrum

Zand

Zand bestaat uit hele kleine stukjes steen. Het zijn korrels van een halve millimeter tot twee millimeter groot. Je komt zand overal in Nederland tegen. Op het strand, in de duinen en langs rivieren. Overal waar je een diep gat graaft, kom je bij zand terecht. Veel van het Nederlandse zand is afkomstig van kwarts. Dat is een harde steensoort in de bodem. Zo hard dat hij niet snel slijt. De korrels van de verschillende soorten zand zien er allemaal weer anders uit. Dat kun je het beste zien onder een microscoop. Hierdoor kun je alles heel groot zien.


Zeegolven brengen veel zand mee. Lekker om mee te spelen op het strand.

Rivierzand

Rivierzand is lang onderweg voor het Nederland bereikt. De Rijn begint in de Alpen in Zwitserland. In de winter vriest het daar flink. Het water dat tussen de kieren in de stenen zit, bevriest dan en zet uit. De stenen breken daardoor en barsten uit elkaar. In de lente smelt het ijs, en het smelt-water sleept de brokken steen mee naar beneden. Ze komen dan in de rivier terecht. De zware brokken zakken naar de bodem. Kleinere brokjes worden door het water mee genomen. Ze brokkelen steeds verder af, net zolang tot het zand-korrels zijn geworden. Maar dat kan eeuwen duren.

Rivierzand blijft altijd ontstaan. Dat is maar goed ook, want zand wordt voor van alles en nog wat gebruikt. Bijvoorbeeld om huizen mee te bouwen en wegen aan te leggen. Maar rivierzand is niet direct goed bouwzand. Een boot met een soort stofzuiger-slang eraan zuigt het rivierzand op. Het zand wordt daarna verder verwerkt. Te grote korrels gaan eruit. De andere korrels gaan door een zeef. Alles wat niet in het zand thuis hoort, moet eruit. Daar zitten ook vaak fossielen bij. Dat zijn versteende resten van vaak oeroude diertjes of planten. Het zand wordt ook gewassen. Fabrieken kunnen dan het zand bestellen dat ze nodig hebben. Grof, fijn, of iets er tussenin. In de fabrieken maken ze van zand onder andere beton, asfalt en glas.


Zand wordt vaak per schip over het water vervoerd.

Zand is dus nuttig, maar het is ook mooi. Er zijn mensen die zand verzamelen. Er bestaan heel veel soorten. Ze ruilen die soorten met andere verzamelaars. Er worden vaak zand-beurzen gehouden. Bij een grote verzameling kun je goed zien hoe verschillend zand is. Van wit tot rood tot zwart. De kleur hangt af van de samenstelling. Zitten er veel stukjes schelp of restjes van zeediertjes in, dan heeft het zand een lichte kleur. Zit er veel ijzer in de grond, dan kun je op die plek roestbruin gekleurd zand vinden. Soms is het zand rood. Dan zitten er korrels koraal in het zand. Dat zijn de kleine stukjes van skeletten van koraal-diertjes uit de oceaan.

Details en informatie

  • Titel: Zand
  • Auteur(s): Lien van Horen
  • Nummer: JC205
  • Niveau: 1
  • Siso: J 563
123movies