Hoe ontstaan bergen en onderwaterbergen?

De aarde
Besneeuwde bergtoppen

Niet alleen op land, maar ook onder water bestaan er bergen. Hoe ontstaan deze (onderwater)bergen? Willem Wever zoekt het uit!

Bovenste laag

De aardkorst is de bovenste laag van de aarde. Zeg maar de laag waar wij op lopen. Deze korst is zo’n zes tot zestig kilometer dik. Dat is eigenlijk best dun, zeker als je bedenkt dat het van de aardkorst naar het middelpunt van de aarde zo’n 6500 kilometer is!

Gebarsten schil

De aardkorst lijkt op de gebarsten schil van een ei of appel. Hij bestaat niet uit één stuk, maar uit een aantal grote platen die drijven op de laag eronder. Door die beweeglijke ondergrond kunnen de platen verschuiven. Dit heet met een moeilijk woord 'platentektoniek'.

Een man met een rode rugzak bovenop een berg

Twee soorten

Er bestaan twee soorten aardkorst: continentale korst (korst van continenten) en oceanische korst (korst onder oceanen). Onder oceanen is de korst maar vijf tot acht kilometer dik. Wanneer twee dikke continentale platen op elkaar botsen worden de randen samengedrukt en deuken ze in. De gesteenten schuiven over elkaar. De randen worden uiteindelijk omhoog geperst.

Miljoeeenen jaren

Zo’n botsing duurt miljoenen jaren. Door dat tegen elkaar aanduwen van de platen ontstaan uiteindelijk reusachtige gebergteketens, zoals de Himalaya en de Alpen. Onderwatergebergten ontstaan waar twee platen uit elkaar drijven. Dat gebeurt op verschillende plekken in de oceanen. Er komt magma (gesmolten gesteenten) omhoog, waardoor een nieuwe oceanische korst ontstaat.

Drie kilometer hoog!

Zo is in de Atlantische Oceaan een onderwatergebergte ontstaan van wel drie kilometer hoog: de Midatlantische rug. Die strekt zich onder water uit van het noord- naar het zuidpoolgebied. Alleen bij IJsland steekt hij boven het water uit. Sommige hoge bergen, zoals de Kilimanjaro in Afrika en Fuji in Japan, zijn eigenlijk vulkanen. Ze werden steeds hoger door opeenvolgende uitbarstingen.