De poephoopjes van otters

Niels Kerstes, 12 april 2019

Veel dieren geven duidelijk aan wat hun plekje is. Zo weten hun soortgenoten dat een gebied al bezet is. Zwarte beren maken krassen in bomen en merels zingen een liedje. Mensen zetten grenspalen en vlaggen neer. Europese otters kunnen niet zingen. Vlaggen maken ze ook al niet. Otters doen het anders: ze gebruiken hun poep.

Onderdeel van:

Goed zichtbaar

Otters geven aan wat hun gebied is door uitwerpselen achter te laten op opvallende plekken. Midden bovenop een grote steen of een omgevallen boom bijvoorbeeld. Otters maken soms zelf een bergje van zand, mos of gras, waar ze vervolgens bovenop poepen. Samen met hun poep laten de otters ook nog eens extra geurstoffen achter. Als een otter de uitwerpselen van een andere otter ruikt, dan komt hij al veel te weten over die otter: of het een vrouwtje of mannetje is, en of het een jong of volwassen dier is.

Otters en hun leefgebied

Otters willen dat iedereen hun poep ziet! Waarom zijn de dieren zo trots op hun drolletjes? Otters zijn roofdieren die een groot deel van hun tijd in het water doorbrengen. Ze leven bij rivieren, meren, moerassen en kanalen. Otters zijn goed aangepast aan het water: ze zijn gestroomlijnd, hebben een sterke staart en zwemvliesjes tussen hun klauwen. Ze jagen vooral ‘s nachts op vissen, insecten, kikkers en andere kleine dieren.

Wist je dat otters ook in Nederland leven? In de Weerribben is de kans het grootst er één te zien. Zie je er geen otters, dan vind je misschien wel hun poephoopjes?

Een otter met een verse vis.
MarKayShadow - Flickr | Licentie: CC BY-NC-ND 2.0

Iedere otter leeft en jaagt in een eigen gebied: het leefgebied of territorium. Mannetjes verdragen geen andere mannetjes in hun leefgebied en vrouwtjes stellen geen prijs op bezoek van andere vrouwtjes. De leefgebieden van mannetjes en vrouwtjes overlappen wel. Hoe groot de leefgebieden zijn, hangt af van hoeveel voedsel er te vinden is en hoeveel andere otters er in de buurt leven. De leefgebieden zijn soms wel tientallen kilometers groot. 

Wat heeft een otter eraan om te weten of poep van een mannetje of vrouwtje is?

Vechten? Liever niet!

Het lukt otters natuurlijk niet om hun grote gebied de hele tijd in de gaten te houden. Ze hebben wel betere dingen te doen (jagen, eten en slapen bijvoorbeeld). Daarnaast kost het veel energie om een indringer weer weg te jagen. Als het op vechten aankomt, is dat ook nog eens gevaarlijk: de otters zouden gewond kunnen raken. Het lijkt dus de beste tactiek om ongewenste soortgenoten te laten weten dat ze beter weg kunnen blijven.

Bovenop een bergje

Waarom maken otters soms zelf bergjes om hun poep op je leggen? Je zou denken dat ze dit misschien doen als ze geen geschikte steen of boomstronk kunnen vinden. Onderzoekers kwamen erachter dat otters ook bergjes maken als er genoeg andere opvallende poepplekken zijn. Ze ontdekten verder dat de otters vooral veel bergjes maken als er veel andere otters in de buurt zijn. De onderzoekers vermoeden dat otters die op pad zijn een gebied vol poephoopjes liever niet ingaan. Al die geurende bergjes laten waarschijnlijk zien dat de otter die daar woont veel energie over heeft, en bereid is om veel moeite te steken in het verdedigen van zijn gebied.

Otterpoep op een heuveltje van gras.
Victoria Benstead-Hume - Flickr | Licentie: CC BY-NC 2.0

Niet de enige

Het is eigenlijk helemaal geen gek idee om uitwerpselen te gebruiken om een gebied te markeren. Poepen moeten alle dieren toch, waarom dan niet op een opvallende plek? Otters zijn dan ook lang niet de enige dieren die hun uitwerpselen inzetten als grenspaal: vossen en dassen doen het bijvoorbeeld ook. Misschien krijg jij straks wel spijt, wanneer je je eigen poephoopjes ongebruikt door de wc spoelt?