Dwergmuis

Micromys minutus                 lichaam  + staart = 10 cm, 7 gram

De dwergmuis is het kleinste knaagdiertje van Europa. Dit schattige geel tot oranjebruine muisje met witte buik is echt een beestje om verliefd op te worden. Hij leeft voornamelijk in gebieden met hoge grassen, zoals rietvelden, graanakkers, grasvelden met hoge grassprieten en moerassen. Hier leeft hij klimmend tussen de stengels terwijl hij zich vastgrijpt met de achterpoten en zijn grijpstaart. Hij is het enige in Europa voorkomende zoogdier met zo’n grijpstaart. Zo heeft hij altijd een voorpootje vrij om voedsel te zoeken tijdens het klauteren in halmen. Aan zijn lange en beweeglijke staart zit een wit pluimpje, dat afslijt naarmate hij ouder wordt.

Verder heeft hij een stomp neusje, leuke zwarte kraaloogjes en ronde oren. Al met al een zeer koddig beestje. Zien doen we hem helaas niet veel, want hij komt bij ons niet echt veel voor. De zoogdierenwerkgroep vangt hem wel regelmatig. En laat hem daarna natuurlijk ook weer vrij. Dus wij zijn bofkonten dat dit leuke knagertje in ons leefgebied woont. Hij is overdag actief, niet schuw en leeft ook ’s nachts (‘s zomer) gewoon door.

3 uurs ritme
Het voedsel bestaat uit zaden van granen en grassen, vruchten, bessen en insecten (vooral ’s winters). Hij moet dagelijks ⅓ van zijn lichaamsgewicht eten om in leven te blijven en heeft het hier dus erg druk mee. Hij houdt een 3-uurs ritme aan. Een uur eten en 2 uur slapen in het slaapnest. Dit is een nestje op de grond of in een ondiep holletje gemaakt van gespleten grassprieten. Als hij aan het uitrusten is trilt hij licht om warmte te genereren. Hij houdt ook geen winterslaap.

Het mannetje heeft een territorium van 400 – 600 m². Dat van het vrouwtje is kleiner. Ze leven solitair, maar van april tot september zoeken ze elkaar op om voor nageslacht te gaan zorgen. Na de paring maakt het vrouwtje een rond kraamnest (doorsnede 7,5 cm) van gespleten grassprieten. Kunstig gevlochten tussen stevige stengels of in een braamstruik op een hoogte van 40-80 cm. Net als een vogeltje! Pa heeft na de paring zijn taak volbracht en wordt weggejaagd.

Na ± 21 dagen worden de 5 – 9 blinde mini-dwergmuisjes geboren.  Na 8 dagen gaan de oogjes open en de volgende dag breken de tandjes door. En de dag erna kunnen ze al vast voedsel eten. Dit is ook de enige muizensoort die voedsel opbraakt voor de jongen. Weer een dag later maken de kleintjes al hun eerste uitstapjes in de grote muizenwereld. Op een leeftijd van 15 dagen zijn ze al zelfstandig en na 2 maanden geslachtsrijp.

Een echte allrounder
Inmiddels denkt ma dwergmuis al weer aan het volgende nestje. Zo heeft ze meerdere (3 – 7) worpen in een seizoen. In het wild worden ze rond de 1½ jaar oud, dus snelheid is geboden als je de soort in stand wilt houden. Vijanden hebben ze natuurlijk ook. Zo lusten roofvogels en kleine roofdieren best wel een dwergmuisjes. En ook doordat wij mensen hun biotoop (ontginning gebieden voor gebouwen of landbouw) vernielen  hebben ze het niet makkelijk. Slim zijn ze ook! Als ze in gevaar zijn laten ze zich gewoon uit de grashalmen o.i.d. vallen. Remmen doen ze met behulp van hun grijpstaart en net als een kat komen ze altijd op hun pootjes terecht. Verder kunnen ze snel lopen, grote sprongen maken en goed zwemmen (echter niet lang achtereen). Een echt allrounder dus! Dit kleinste muisje onder de echte muizen heeft inmiddels mijn hart gestolen en ik hoop er toch echt nog eens eentje in het wild te zien. Al is die kans helaas erg klein!

Note: Sinds kort is er weer een wezeltje gezien in onze buurt. Hoi, hoi, hoi! En mijn zomer kan ondanks alle regen niet meer stuk, want tijdens een paar dagen kamperen in Schoonloo (Drenthe, onder Assen) hebben we  kraanvogels gezien. We zijn ooit 3x naar het Fochteloërveen geweest om ze te zien. Niet gelukt dus en nu tijdens een laat fietsrondje zagen we er een aantal statig  rondstappen op een omgeploegde akker. Wat kan een mens zich door zoiets ineens erg gelukkig en bevoorrecht voelen.

Gerda Hos