Documentatiecentrum

De grondwet

Regels heb je overal. Thuis, in het park, op school en op de sportclub. Het zijn regels over hoe je je moet gedragen. Ook de regering van ons land heeft regels bedacht. Die regels noemen we wetten. De belangrijkste daarvan is de Grondwet. Deze wet is al meer dan 150 jaar oud.
In de Grondwet staan de belangrijkste regels van ons land. Er staat ook in hoe ons land moet worden geregeerd en hoe het parlement eruit moet zien. Het parlement vertegenwoordigt het hele Nederlandse volk en bestaat uit de Eerste en Tweede Kamer. De Tweede kamer wordt rechtstreeks gekozen door het volk. Daarom is ook het kiesrecht in de Grondwet vastgelegd.


© Guido Benschop/ANP Photo

In de Grondwet staat dat de verkiezingen geheim zijn. Dat betekent dat niemand mag kijken wat de ander stemt.

Het ontstaan van de Grondwet

In de Grondwet staan de belangrijkste, algemene regels van ons land. Alle wetten die verder worden gemaakt, moeten in overeenstemming zijn met de regels in de Grondwet.
De Grondwet heeft acht hoofdstukken. Ieder hoofdstuk is verdeeld in korte stukken. Zo'n stukje heet een artikel. De Grondwet telt 142 artikelen.
Vroeger waren er geen grondwetten. Wie de macht had in een land, was de baas. Hij had de absolute macht. Lodewijk de XIV uit Frankrijk was een absolute vorst. Hij regeerde in de zeventiende eeuw (1600-1700).
In de achttiende eeuw vonden steeds meer mensen in Europa dat de burgers in een land zelf wat te zeggen moesten hebben. Dat idee breidde zich steeds verder uit: in 1848 kwamen overal in Europa burgers in opstand. Ook in Nederland. Koning Willem II stelde daarom een commissie in die de vorige Grondwet moest herschrijven. In die Grondwet uit 1815 had de koning nog veel macht.
In de nieuwe Grondwet stond dat er rechtstreekse verkiezingen van de Tweede Kamer moesten zijn. Het volk mocht de leden ervan zelf kiezen. De ministers gingen voortaan het land besturen in plaats van de koning. De Grondwet is het begin van onze democratie.


© Peter Hilz/HH

De nieuwe ministers van een regering worden voorgesteld aan het Nederlandse volk. Dat gebeurt altijd op de trappen van het paleis van de koningin.

Rechten van de burgers

Hoofdstuk 1 van de Grondwet heet: Grondrechten. In het eerste artikel staat dat iedereen gelijk behandeld moet worden. Het maakt niet uit welk geloof, ras of huidskleur je hebt. Iedereen is gelijk voor de wet. Er zijn nog veel meer rechten die verder zijn uitgewerkt in wetten.
Zegt de Grondwet ook iets over plichten? Ja, maar niet zoveel. De enige plicht die in de Grondwet staat, is dat je belasting moet betalen. Andere plichten staan in wetten, bijvoorbeeld de Leerplichtwet. Daarin staat dat iedereen verplicht is zijn kinderen naar school te sturen.
De Grondwet kan veranderd worden, maar daar moet heel wat voor gebeuren. Er moeten zelfs nieuwe verkiezingen komen. Het is weleens gebeurd, bijvoorbeeld in 1919. Toen werd het algemene kiesrecht ingevoerd. Dat betekende dat voortaan alle mannen en vrouwen boven de 22 jaar mochten stemmen. Gewone wetten kunnen veel makkelijker worden veranderd. Dan is het voldoende als de helft + 1 van de Tweede Kamerleden het daarmee eens is.

Details en informatie

  • Titel: De grondwet
  • Auteur(s): Jakob van Sonderen
  • Nummer: IC326
  • Niveau: 4
  • Siso: J 393.31
123movies