Naturalis Biodiversity Center | Licentie: CC BY-SA 3.0
Een 3d model van T. rex Trix.
De bouw van de koning van de tiran hagedissen
Tyrannosaurus rex, betekent letterlijk ‘koning van de tiranhagedissen’. Het is één van de grootste vleesetende dinosauriërs die ooit geleefd heeft. Trix, zoals Naturalis het skelet heeft genoemd, is zelfs één van de grootste T. rexen die ooit is gevonden. Ze is wel 12 meter lang! Alleen al haar kop is bijna anderhalve meter. Tegelijkertijd heeft ze maar heel kleine voorpootjes. Deze zijn niet langer dan de armen van een kind van 7 jaar. Maar vergis je niet! Met elke arm kon T. rex wel 180 kilo wegdrukken. Ze had dus heel veel kracht in haar armen. Vergeleken met de kracht in haar bek is dat nog niks. Als een T. rex in jouw arm zou bijten, dan voelt het alsof er vijf auto’s op je arm staan. Ze kon namelijk bijten met een kracht van 5.000 kilo!
Man of vrouw?
Natuurlijk had je het al door! Trix is een meisjesnaam. Die naam heeft Naturalis uiteraard zelf verzonnen, maar wel omdat we vrij zeker weten dat Trix een vrouwtje was. Hoe weten we dat dan? Dat zie je onder andere aan de grootte van haar botten. Bij vrouwen zijn met name de botten uit de achterpoot, maar ook de schedel forser gebouwd dan bij de mannen. T. rex vrouwtjes zijn dus grover gebouwd. Om het zeker te weten onderzocht het team, onder leiding van Naturalis onderzoeker Anne Schulp, ook de heupen. Die zijn net als bij mensen, bij de vrouw breder dan bij de man. Waarschijnlijk is dat bij het leggen van eieren makkelijker. Daarnaast hadden T. rex vrouwtjes aan de binnenkant van hun botten botcellen die extra kalk konden vasthouden en weer loslaten. Van dit extra kalk konden de schalen van de eieren gemaakt worden. Helaas hebben we dit soort botcellen bij Trix niet gevonden. We zijn dus ook niet 100% zeker dat ze en vrouwtje is.
(c) Naturalis I Door: Inge van Noortwijk | Licentie: CC BY-NC-SA 4.0
Zo zag waarschijnlijk het rivierenlandschap van T. rex Trix eruit
Waar leefde Trix?
Trix leefde ongeveer 66 miljoen jaar geleden in wat nu Amerika is. Haar omgeving bestond met name uit warm en vochtig regenwoud met meren en rivieren. Er groeiden allerlei planten, zoals boomvarens, palmen en magnolia’s. Er liepen ook veel dieren rond. Bekende en daar veel voorkomende dinosauriërs als Triceratops en Edmontosaurus stonden op het menu van Trix. Genoeg te eten voor iedereen. Een nadeel van zulke warme bossen is dat de kans dat dieren fossiliseerden niet zo groot was. Door de warmte en de hoge vochtigheid vergingen de lichamen sneller. Naturalis had dan ook veel geluk met deze goed bewaarde T. rex!
Waarom had ze een zwaar leven?
Trix was een oud vrouwtje van ongeveer 30 jaar. In haar leven heeft ze veel meegemaakt, dat is aan de botten te zien. Die botten hebben veel te verduren gehad. Sommige staan scheef, anderen braken en zijn lelijk of niet meer geheeld. Aan haar kop zitten nare verwondingen. Ze had een grote ontsteking aan de zijkant van haar snuit, die door het bot heen woekerde. Ze zal daar waarschijnlijk veel pijn aan hebben gehad. Aan de andere kant van haar kop zitten grote gaten achterin haar onderkaak. Op die plek is ze zeer waarschijnlijk door een andere T. rex gebeten. Auch!
(c) Naturalis I Licentie: CC BY-NC-SA-4.0
T. rex staartwervel met botwoekering
Nog meer ellende
En dan hebben we het nog niet eens gehad over de vele, lelijke krassen die ze op haar kop heeft. Waarschijnlijk is ze veel gekrabd door vijanden. Haar ribbenkast heeft ook flinke klappen gekregen. Zo zijn er vier ribben naast elkaar gebroken door een harde knauw. Gelukkig voor Trix zijn deze breuken weer redelijk goed genezen. Ook de botten in haar staart zagen er niet uit zoals het hoort. Aan het begin van de staart, net achter haar billen zit een grote knik. Haar staart stond dus scheef. Dat zal het lopen lastiger hebben gemaakt, omdat ze haar staart gebruikte om in evenwicht te blijven. Als laatste heeft ze ook nog verschillende botwoekeringen. Er groeiden stukken bot op plekken waar dat niet hoort. Ze zal daar flink last van gehad hebben. Al met al heeft ze voor een krakkemikkig, oud vrouwtje een fantastisch skelet gehad en een prachtige leeftijd bereikt.
