Navigatie overslaan
Middelste jager / Elwin van der Kolk

Middelste jager

Pomarine Skua, Stercorarius pomarinus - Jagers (Stercorariidae)

De middelste jager is bij ons een echte kustvogel, die uitsluitend in de herfst wordt gezien en later in het jaar doortrekt dan de kleine jager. Hij broedt op de toendra, waar hij vooral van lemmingen leeft. In goede lemmingenjaren kan de soort aanmerkelijk talrijker zijn en worden veel jonge vogels gezien. Volwassen middelste jagers met de kenmerkende 'lepels' (verlengde staartpennen) zijn zeldzaam bij ons.

Middelste jager / Agami

Herkenning

Zwaarder gebouwd dan de kleine jager, met zwaardere borst, bredere vleugelbasis, smallere handvleugel en forsere snavel. Iets kleiner dan zilvermeeuw. Volwassen vogels in broedkleed met verlengde middelste staartpennen, die aan het einde lepelvormig en gedraaid zijn. Lichte en donkere vorm, ook bij jonge vogels. Deze zijn donkerbruin of lichtbruin gebandeerd en hebben opvallende witte vleugelvlekken op boven- en ondervleugel. Determinatie van jagers is vaak moeilijk, raadpleeg daarom een goede vogelgids.

Geluid

Laag, keffend. Voornamelijk in broedgebied te horen.


46–51 cm, spanwijdte 125-138 cm

Deze soort lijkt op:

Cursus Vogels in Nederland

In deze gratis online vogelcursus voor beginners leer je in tien vogellessen veel vogels en hun geluiden herkennen. Van tuinvogels, bosvogels, weidevogels en watervogels tot vogels van het waddengebied. Met handige tips, filmpjes en ezelsbruggetjes om vogels te leren kijken en vooral van vogels te genieten. Veel plezier!

Camilla Dreef & Nico de Haan

Schrijf je in

Nico de Haan en Camilla Dreef

Leefwijze

Broeden

Monogaam en zeer territoriaal; broedt niet in kolonies, maar verspreid over de toendra. Nest een kuiltje op de grond, niet bekleed met nestmateriaal. Legtijd juni. Eén legsel, meestal twee eieren. Broedduur 25-27 dagen. Jongen zijn nestvlieders, vliegvlug na 31-35 dagen.

Leefgebied

Overwintert in tropische en subtropische zeeën, gewoonlijk niet heel ver van de kust. Zoekt vooral gebieden op waar zeewater uit de diepte boven komt en veel voedsel is ('upwellings'). Broedt in arctische toendra met hoge dichtheden aan lemmingen. Heeft een voorkeur voor laaggelegen toendra met mos en plasjes en voor natte venen met verhogingen.

Voedsel

In de broedtijd vooral lemmingen en woelmuizen, die hij zelfs opgraaft uit hun holen. Daarnaast in mindere mate eieren, jonge steltlopers en hoenders, aas en vis. Leeft in de winter vooral van vis, die hij soms steelt van andere vogels, maar vooral zelf vangt. Doodt ook kleine zeevogels (franjepoten bijvoorbeeld); eet ook aas. Is in staat om ook grote vogels te doden, zoals zilvermeeuwen.

Vogeltrek

Verlaat de arctische broedgebieden in september en trekt in de periode september-november vooral naar de zeeën rond de evenaar. Kan ook in de winter nog voor onze kust worden gezien. Trekt overdag, vooral langs de kust. Bij harde noordwestenwind en tijdens invasiejaren soms algemeen langs de kust en dan ook in het IJsselmeergebied. Zeer zeldzaam dieper in het binnenland. Voorjaarstrek, in groepen, vaak over land (niet over Nederland).


Verspreiding en aantal

doortrekker in zeer klein aantal

jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec

Niet bekend, maar in sommige najaren veel talrijker dan normaal ('invasiejaren').

Aantallen in Nederland

Aantal broedparen Geen broedvogel
Geschat maximum aantal overwinteraars 5-20 (in 2013-2015)
Doortrekkers 100-500 (in 2008-2012)

Bron: sovon.nl

Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.

Waarnemingen

Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl

Kijktip

Grootste kans langs de kust, bij stevige westen- of noordwestenwind in oktober of begin november. Dan ook goede kans langs de Oostvaardersdijk in Flevoland. Aantallen schommelen sterk van jaar op jaar.

In Europa

Broedt op de toendra's van Noord-Rusland en oostelijker die van Siberië, Alaska en Noord-Canada.

Meer informatie


Bescherming

Trends en aantallen zijn niet bekend; wordt als niet bedreigd beschouwd.

Drieteenstrandloper / Shutterstock

Eropuit met MijnVogelvinder.nl

Neem MijnVogelvinder.nl in je hand en herken vogels door het hele land! MijnVogelvinder.nl is een web-app voor de mobiele telefoon. Deze handige vogelwegwijzer voor onderweg vertelt je welke soorten je tijdens het wandelen of fietsen kunt tegenkomen en waar je op moet letten om ze daadwerkelijk te zien.

Meer over MijnVogelvinder

Wet- en regelgeving

De middelste jager is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn middelste jagers beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de middelste jager wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.

Algemene regels

De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:

  • vogels opzettelijk te doden of vangen;
  • nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
  • eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
  • vogels opzettelijk te storen;
  • vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.

Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.

De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:

  • de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
  • de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
  • de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
  • het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).

Bijzondere regels

Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen, omdat de soort slechts in beperkte mate op doortrek in Nederland voorkomt.

Meer weten?

© Foto's: AGAMI   © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk   © Video's: Natuur Digitaal