Schimmels zijn overal om ons heen

Anne Hensen, 9 april 2019

De meest bekende schimmel is waarschijnlijk de champignon. Deze eetbare paddenstoel groeit in het gras. Wist je dat er heel veel verschillende soorten schimmels zijn waar wij dagelijks mee te maken hebben? Ze helpen bijvoorbeeld met het maken van voedsel en medicijnen. Andere soorten kunnen juist gevaarlijk zijn. Er is zelfs een schimmel die mieren in een soort zombies verandert!

Onderdeel van:

Rol van schimmels in de natuur

Volgens schimmelwetenschapper Jorinde Nuytinck van Naturalis hebben schimmels drie belangrijke rollen in de natuur. Ten eerste leven schimmels van dode planten, dieren en andere resten en ruimen ze op. Een voorbeeld hiervan is Aspergillus, een groep schimmels waarvan een deel op oud brood leeft. Aspergillus schimmels zijn zo goed in het opeten van brood dat ze ons vaak voor zijn! Omdat schimmels hun voedselbron voor zichzelf willen hebben, scheiden ze gifstoffen uit. Ze doden andere soorten die een graantje mee willen pikken. Daarom maakt het eten van beschimmeld brood je behoorlijk ziek. Ten tweede maken sommige schimmels andere levende wezens ziek om zelf te leven. Dit zijn parasieten. De derde en laatste rol die schimmels hebben is het samenwerken met andere levende wezens. Jorinde noemt een mooi voorbeeld: “90% van alle planten zijn met hun wortels aan schimmels verbonden. Zo wisselen ze voedingsstoffen uit en helpen ze elkaar om gezond te blijven. Wil je meer weten over schimmels? Klik dan hier.

Sonali Thimmiah | Licentie: CC BY 4.0

Een vergroting van Aspergillus op brood.

Welke schimmel kom jij in het dagelijks leven tegen?

Medicijnen dankzij schimmels

Schimmels maken een heel belangrijke groep medicijnen. Een bekend voorbeeld hiervan is penicilline, een stofje uitgescheiden door de penseelschimmel ter verdediging tegen vijanden. Penicilline is een stof die dodelijk is voor bacteriën, maar niet voor mensen. Als we ziek worden door bacteriën, gebruiken we penicilline om ziekteverwekkers te verwijderen. Het werkt voor ons dus goed als medicijn.

Schimmels helpen in de keuken

Kaas, bier, wijn en brood - het zou allemaal niet bestaan zonder de medewerking van schimmels. Wist je dat bakkersgist ook een schimmel is? Het is een heel bekend hulpje in de keuken. Gist eet suikers in meel, waarna koolzuurgas vrijkomt. Dit zorgt voor luchtbellen in het deeg, waardoor het rijst als je het een tijdje laat staan. Brood wordt daar lekker luchtig van. Gist maakt ook alcohol en prik in bier en wijn.

Om brood en bier te maken is gist nodig

PublicDomainImages | Licentie: Pixabay License

Schimmels veranderen insecten in zombies

Cordyceps is een groep schimmels die een heel opzienbarende manier heeft om zich te verspreiden. Nadat ze een insect of geleedpotige, zoals een spin, zijn binnengedrongen, scheiden ze stoffen uit waarmee ze langzaam de controle over het brein overnemen. Als Cordyceps de controle heeft over een mier, klimt de mier richting de top van een plant waar hij zich vastzet. Hiervandaan kan Cordyceps de gastheer overwoekeren en vanuit daar zich verder verspreiden.

Schimmels zijn dus heel veelzijdige wezens. Waar je ook bent: de kans is groot dat schimmels een grote invloed hebben op je zeer nabije omgeving.