Navigatie overslaan
Withalsvliegenvanger / Elwin van der Kolk

Withalsvliegenvanger

Withals vliegenvanger

Collared Flycatcher, Ficedula albicollis - Vliegenvangers (Muscicapidae)

De withalsvliegenvanger is een zeldzame soort die doet denken aan de algemenere bonte vliegenvanger. Een adulte man heeft echter een zeer opvallende witte kraag. vrouwtjes en jonge vogels zijn stukken minder makkelijk te herkennen.

Withalsvliegenvanger / Agami

Herkenning

Een vliegenvanger die in eerste opzicht doet denken aan bonte vliegenvanger. Adult zomer man direct te herkennen aan brede witte kraag, witte stuit, grote witte voorhoofdsvlekken en grote witte vlek op de basis van de handpennen (klein streepje bij bonte vliegenvanger). Ook geheel zwarte staart. Vrouw en eerste winterkleed moeilijker te herkennen, met meer grijzige indruk en grote witte vlek op basis vaan handpennen.

Geluid

Roep een ijl "hieep", op één toonhoogte. Zang totaal verschillend van bonte vliegenvanger, een serie van ijle fluittonen op verschillende toonhoogte, afgewisseld met smakkende geluiden.


13 cm

Deze soort lijkt op:


Leefwijze

Broeden

Broedt meestal van mei-juli. Heeft één legsel met meestal 5-7 eieren (1-9). Broedduur 12-14 dagen. Broedt in gevarieerd loofbos met open plekken, soms in parken, vaak in oude nesten van spechten of andere holen. Nestkasten worden frequent gebruikt. Vrouwtje maakt het nest van grasjes, blaadjes etc. en broedt de eieren uit. Ze begint met broeden als ze het op-één-na-laatste ei heeft gelegd. Als het eerste nest verloren gaat, volgt een nieuw. Jongen vliegvlug na 15-18 dagen. Hierna nog 6-8 dagen ouderzorg van beide ouders.

Leefgebied

Broedt in gevarieerd oud, hoogopgaand loofbos. Zou in najaar echter overal kunnen opduiken, vaak wel met hogere (loof)bomen.

Voedsel

Vliegende insecten, waaronder vliegen, vlinders, kevers, vliegende mieren, haften en netvleugeligen, worden gepakt door vanaf uitkijkpost uitval te maken.

Vogeltrek

Lange-afstandstrekker. Trekroutes en begrenzingen van overwinteringsgebied onbekend vanwege herkenningsproblemen met familiegenoten. Trekt verder zuidelijk dan bonte en balkanvliegenvanger, zuidelijk van de evenaar. Verlaat broedgebied tussen eind juni en september, om in zuid(oost)elijke richting weg te trekken. Duitse jonge vogels maken klaarblijkelijk een tussenstop in Italië om te ruien en bij te tanken. Vanaf hier vliegen ze waarschijnlijk in één keer door over de Sahara. Keert vanaf half april terug in Europa.

Cursus Vogels in Nederland

In deze gratis online vogelcursus voor beginners leer je in tien vogellessen veel vogels en hun geluiden herkennen. Van tuinvogels, bosvogels, weidevogels en watervogels tot vogels van het waddengebied. Met handige tips, filmpjes en ezelsbruggetjes om vogels te leren kijken en vooral van vogels te genieten.

Camilla Dreef & Nico de Haan

Schrijf je in

Nico de Haan en Camilla Dreef

Verspreiding en aantal

Eens in de paar jaar wordt er in Nederland een withalsvliegenvanger gezien, waarbij de frequentie sinds 1996 oploopt. Dit is hoogstwaarschijnlijk door hoger aantal waarnemers en betere communicatie. Het is niet te dank aan verandering in internationale populaties.

Aantallen in Nederland

Aantal broedparen 0 (in 1998-2000)

Bron: sovon.nl

Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.

Waarnemingen

Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl

Kijktip

Dwaalgast. Te vinden door te letten op afwijkende zang in voorjaar of goed 'bonte' vliegenvangers te bestuderen in het najaar.

In Europa

Broedt vanaf Zuid-Duitsland verder oostelijk, zuidelijk tot Kroatië. Ook in Oost-Frankrijk en Gotland (Zweden).

Meer informatie


Bescherming

De withalsvliegenvanger geldt wereldwijd niet als bedreigde diersoort.

Eropuit met MijnVogelvinder.nl

MijnVogelvinder heeft wat te bieden voor alle soorten vogelaars: beginnend, gevorderd of prof. Deze handige vogelwegwijzer vertelt je welke soorten je tijdens het wandelen of fietsen kunt tegenkomen en waar je op moet letten om ze daadwerkelijk te zien. Hoe leuk is het om tijdens een wandeling erachter te komen dat de appelvink met zijn snavel wel een drukkracht van 50 kilogram kan uitoefene

Meer over MijnVogelvinder

MijnVogelvinder appelvink

Wet- en regelgeving

De withalsvliegenvanger is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn withalsvliegenvangers beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de withalsvliegenvanger wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.

Algemene regels

De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:

  • vogels opzettelijk te doden of vangen;
  • nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
  • eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
  • vogels opzettelijk te storen;
  • vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.

Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.

De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:

  • de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
  • de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
  • de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
  • het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).

Bijzondere regels

Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen, omdat de soort slechts in beperkte mate in Nederland voorkomt.

Meer weten?

© Foto's: AGAMI   © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk   © Video's: Natuur Digitaal