Martin Luther King jr.

Een zwarte dominee die zijn droom waarmaakte

Jonge dominee

Martin Luther King werd in 1929 geboren als zoon van een dominee in Atlanta, de hoofdstad van de staat Georgia, in het zuiden van de Verenigde Staten. Net als zijn vader ging hij theologie studeren en werd in 1954 benoemd tot dominee in Montgomery, de hoofdstad van Alabama. King trouwde met Coretta Scott en zij kregen samen vier kinderen.

Discriminatie

In de beide buurstaten Georgia en Alabama was de discriminatie van Afro-Amerikanen dagelijks te zien en te voelen. Zij maakten tussen de 25 en 30 procent van de bevolking uit en werden overal zo veel mogelijk gescheiden van de blanken: eigen zwarte en minder goede scholen, aparte banken voor zwarten in parken en naar de bioscoop via de achterdeur. Bij sollicitaties hadden ze minder kansen en hun lonen waren gemiddeld de helft van die van de blanken. In de bussen waren de plaatsen voorin voor de blanken en achterin voor de zwarten. Op 1 december 1955 moest de naaister Rosa Parks met drie andere zwarte passagiers opstaan voor een blanke, terwijl zij op de eerste plaatsen voor zwarten zaten. De blanke heer, voor wie voorin geen plaats was, kon zo een zitplaats krijgen zonder een zwarte naast hem in zijn rij. Rosa weigerde dat. De politie kwam er aan te pas en ze werd in hechtenis genomen en veroordeeld tot veertien dollar boete. Dit werd aanleiding tot een felle en langdurige protestactie. In de kerk van King werd vergaderd en onder zijn leiding werd besloten tot een busboycot. Hij riep ‘de Negers van Montgomery’ op een dag lang de bussen te boycotten. Het werd een boycot van 381 dagen. De zwarten gingen massaal naar hun werk lopen, liften of reden tegen lager tarief in taxi’s van zwarte chauffeurs. Martin Luther King kreeg nationale bekendheid. Onder zijn leiding kwam het zo ver dat het Hooggerechtshof binnen een jaar de rassenscheiding in stadsbussen verbood. De busmaatschappij stond aan de rand van faillissement, maar de eerste overwinning was geboekt.

'I have a dream'

In 1957 stichtte King de Southern Christian Leadership Conference, een vereniging tot steun aan de actievoerders, die in het hele zuiden van de Verenigde Staten wilden opkomen voor de rechten van zwarten. Op basis van het evangelie en van het voorbeeld van Mahatma Gandhi in zijn strijd tegen de Engelse onderdrukking in India was de hele zwarte emancipatiebeweging gebaseerd op geweldloosheid. Volgens King kon je niets wezenlijks bereiken door middel van haat en geweld, maar alleen door een vreedzaam beroep te doen op het geweten van de blanke tegenstanders. Aan vele acties en stakingen nam King zelf deel en hij belandde verschillende malen in de gevangenis. Hoogtepunt van de acties werd 23 augustus 1963. Tweehonderdduizend demonstranten verzamelden zich voor het Lincoln-monument in Washington. Hier hield King zijn befaamde speech ‘I have a dream’. Zo zei hij o.a.:

“..Ik zeg u vandaag, mijn vrienden, dat ondanks de moeilijkheden en frustraties van nu, ik nog altijd een droom heb. Het is de droom die ferm geworteld zit in de Amerikaanse droom.

Ik heb een droom dat op een dag dit land zal verrijzen en zal leven naar de ware betekenis van haar credo: ‘Wij beschouwen deze waarheden als vanzelfsprekend; dat alle mensen gelijk geschapen zijn.’

Ik heb een droom dat op een dag op de rode heuvels van Georgia de zonen van vroegere slaven en de zonen van vroegere slavenhouders naast elkaar kunnen zitten aan de tafel van broederschap.

Ik heb een droom dat op een dag zelfs de staat Mississippi, een woestijnstaat die verzengt in de hitte van ongerechtigheid en onderdrukking, omgevormd zal worden in een oase van vrijheid en gerechtigheid.

Ik heb een droom dat mijn vier kinderen op een dag in een land zullen wonen waar ze niet zullen worden beoordeeld op de kleur van hun huid maar op hun karakter.

Ik heb een droom vandaag.”..

Wetgeving

Zijn redevoering leidde tot massaal enthousiasme en de politiek kon het niet negeren. Onder leiding van president Kennedy werd gewerkt aan twee belangrijke wetten, de wet op de burgerrechten en de kieswet. Door deze twee wetten werd bepaald dat in de deelstaten van de Verenigde Staten geen discriminerende maatregelen meer mochten worden genomen. Martin Luther King werd in 1963 uitgeroepen tot man van het jaar en een jaar later ontving hij de Nobelprijs voor de Vrede.

Geweld

Zijn onvermoeibare hameren op geweldloosheid kreeg niet bij iedereen gehoor. Groepen heethoofdige jongeren verzamelden zich in de gewelddadige Black-Powerbeweging. En onder de blanken waren ook altijd fanatiekelingen te vinden die King bedreigden of aanvielen. In 1968 tijdens een steunactie aan stakende zwarte vuilnismannen in Memphis (in de staat Tennessee) werd King door een blanke sluipschutter dodelijk getroffen. Zijn dood veroorzaakte een schokgolf door de wereld.

Om de droom van King blijvend te gedenken is er jaarlijks op de derde maandag van januari een nationale herdenkingsdag: de Martin Luther King Day. De Amerikanen hebben dan allemaal een vrije dag.

Dominee Martin Luther King jr. houdt in Washington zijn befaamde 'I have a dream'-toespraak (23 augustus 1963). Zie ook een opname bij Tips voor verdieping en verwerking.

Deze foto toont de geweldige menigte die op 23 augustus 1963 op de been was.

President Lyndon Johnson en Martin Luther King jr. overleggen in het Witte Huis in Washington, 1966.