Documentatiecentrum

Stemrecht

Als je stemt, beslis je mee over wie er wint. Als je achttien jaar of ouder bent, heb je stemrecht of kiesrecht. Dan mag je stemmen over wat er gebeurt in je woonplaats, in je land en in Europa. Dat doe je als er verkiezingen gehouden worden. Je stemt op iemand van een politieke partij die jouw ideeën vertegenwoordigt. Door te stemmen, bepaal jij samen met andere mensen de manier waarop jouw gemeente, provincie of land wordt bestuurd. Een land waar de burgers bepalen hoe het wordt bestuurd, heet een democratie. Iedereen mag daar zijn of haar mening laten horen, zonder te worden opgepakt of tegengewerkt. Dat grondrecht heet vrijheid van meningsuiting.


©Wikimedia Commens

Aletta Jacobs (op deze foto uit 1914 de derde van links) was de eerste vrouwelijke Nederlandse arts en streed jarenlang voor het vrouwenkiesrecht.

Voor iedereen 

Stemrecht voor iedereen is nog niet zo oud. Toen er in 1815 voor het eerst voor de Tweede Kamer werd gestemd, mochten alleen rijke mannen ouder dan 23 jaar stemmen. Mannen met minder geld en vrouwen hadden geen stemrecht. Het grootste deel van het volk was dus niet vertegenwoordigd. Steeds meer mensen wilden stemrecht voor iedereen, mensen gingen de straat op om te demonstreren. In 1917 kregen álle mannen ouder dan 25 jaar in Nederland stemrecht. En in 1919 kwam er eindelijk algemeen kiesrecht voor mannen én vrouwen. In andere landen werd het algemeen kiesrecht later ingevoerd. In België̈ kregen vrouwen in 1948 stemrecht voor de landelijke verkiezingen. 

Niet vanzelfsprekend 

Omdat verkiezingen eerlijk moeten verlopen, gelden er allerlei regels. Zo hoef je tegen niemand te vertellen wat je stemt, moeten er altijd meerdere kandidaten zijn, en mag niemand je dwingen om ergens op te stemmen. En het tellen van de stemmen moet heel zorgvuldig gebeuren.
Stemmen is niet overal zo gemakkelijk en vanzelfsprekend als in Nederland of België̈. Sommige landen zijn zo groot, dat het lastig is om eerlijke verkiezingen te organiseren. Andere landen hebben geen democratisch bestuur. 


©Picture Alliance/Lineair, Arnhem
Na de verkiezingen in het Afrikaanse land Zimbabwe in 2018 was het onrustig. Demonstranten hadden het idee dat er met de uitslag was geknoeid.

Details en informatie

  • Titel: Stemrecht
  • Auteur(s): Gerda Végh
  • Nummer: 112
  • Niveau: 5
  • Siso: J 393.37
123movies