Willem van Oranje

Nederlandse "Vader des Vaderlands"

Lees en luister mee!

Willem van Oranje wordt in Nederland vaak de "Vader des Vaderlands" genoemd omdat hij de eerste stappen heeft gezet naar een onafhankelijk Nederland zoals we dat nu kennen. Willem was graaf van Nassau en kreeg later ook de titel "prins van Oranje". Hij had namelijk een Frans prinsdom geërfd dat Orange heette. 

Willem van Oranje als jonge generaal (Antonio Moro, 1555)

Het wapen van Willem van Oranje.

In die tijd was Nederland onderdeel van het Spaanse rijk en Willem maakte snel carrière in de politiek. De Spaanse koning Filips II was onder de indruk van de Nederlander en maakte hem al voor zijn dertigste stadhouder van de provincies Holland, Zeeland en Utrecht. Dat betekende dat Willem in deze provincies raadgever en een soort plaatsvervanger van de Spaanse koning was. Hij kreeg toen ook de bijnaam “de Zwijger”. Men denkt dat deze bijnaam ontstond omdat Willem van Oranje veel sprak, maar zweeg over wat hij écht dacht.

In deze tijd kwamen er steeds meer protestanten in Nederland, daardoor was het onrustig in het land. Hierdoor werd de verhouding tussen Filips II en Willem van Oranje ook gespannen. Dit kwam omdat Filips II streng Rooms-Katholiek was en vond dat iedereen dat ook moest zijn. Willem was ook Rooms-Katholiek, maar hij vond dat iedereen zijn eigen geloof mocht hebben.

De Spaanse koning ging in de jaren erna steeds fanatieker protestanten opsporen en veroordelen tot de doodstraf. Willem van Oranje waarschuwde Filips in 1565 nog hiermee te stoppen, omdat dit wel eens tot een oorlog zou kunnen leiden.Deze waarschuwing hielp niet en Filips ging alleen nog maar meer protestanten vervolgen. Dit was een van de belangrijkste redenen waarom Nederland onafhankelijk wilde worden van Spanje en dus in 1568 een oorlog begon.
Willem van Oranje-Nassau ging voorop in deze strijd door samen met zijn broer Lodewijk een leger te verzamelen. Samen behaalden ze overwinningen tegen de Spanjaarden en in 1574 werd er zelfs een speciaal strijdlied voor Willem geschreven: Het Wilhelmus. Tot op de dag van vandaag is dat ons volkslied.

Standbeeld van Willem van Oranje op het Plein, Den Haag (Daniel Ponsen, 2023)

Op 10 juli 1584 had Willem van Oranje een lunch met de burgemeester van Leeuwarden in het Prinsenhof in Delft. Na deze lunch liep hij de trap op naar zijn slaapkamer.Van achter een pilaar verscheen de Franse Balthasar Gerards, een fanatiek aanhanger van Filips II en het Rooms-Katholieke geloof. 

Balthasar Gerards had een hekel aan Willem van Oranje en bovendien kon hij een gigantische beloning krijgen als hij Willem zou vermoorden.

Gerards trok snel een pistool en schoot vanaf heel dichtbij in het hart en Willem van Oranje was op slag dood. De kogelgaten van deze aanslag zijn nog steeds te zien in de muur van het Prinsenhof. Balthasar werd snel gepakt door aanhangers van Oranje en kreeg een gruwelijke doodstraf.

De moord op Willem van Oranje (Hendrik Albert van Trigt, 1877 - 1899) 

De kogelgaten in de muur van het Prinsenhof

De oorlog ging daarna door en zal de geschiedenis ingaan als de Tachtigjarige Oorlog. Nederland overwon Spanje en zo werd Nederland een onafhankelijk land waar vrijheid van geloof een van de belangrijkste wetten was.

Om dit verhaal af te sluiten:

Wist je dat onze huidige koning Willem-Alexander een rechtstreekse afstammeling is van Willem van Oranje? Daarom heet ons koningshuis ook “het huis van Oranje”.

Waar?

Willem van Oranje werd vermoord in Delft.

Meer weten?

Luister dit nummer eens van Claudia de Breij over Willem van Oranje.