Inleiding
Een ijsbeer is de grootste beer ter wereld. Maar ook een van de gevaarlijkste dieren op de wereld. Het is echt geen knuffelbeest, al ziet hij er misschien wel zo uit. Weet je dat de reuzenpanda familie van de ijsbeer is?
Paspoort
Vacht
Een ijsbeer leeft op het ijs in het Noordpoolgebied. Om daar te kunnen overleven heb je een dikke vacht nodig. Anders vries je dood. De vacht van een ijsbeer bestaat uit twee lagen. De onderste laag is dik en voelt als wol. Dat houdt de ijsbeer warm. De bovenste laag bestaat uit lange haren. Om die haren zit een olieachtig laagje. Dat stoot water af. Zo droogt een ijsbeer snel op, als hij uit het water komt.
Een ijsbeer wordt ook wel poolbeer genoemd, omdat hij op de Noordpool leeft. |
Lees meer...
Blaas een plastic zakje vol met lucht en knoop het dicht. Gooi het in het water en je ziet dat het blijft drijven. Daar zorgt de lucht in het zakje voor. In en rond de vacht van de ijsbeer zit ook lucht. Daardoor kan de ijsbeer goed drijven in het water. Het is of hij altijd een zwemvest draagt.
In het voorjaar verliest de ijsbeer zijn oude vacht. Net zoals een hond of een kat. Gelukkig beginnen de nieuwe haren gelijk weer te groeien. Zo heeft hij in de winter weer een heerlijk warme ‘jas’.
Een olieachtige beschermlaag zorgt ervoor dat de ijsbeer niet tot op de huid nat wordt.
Vetlaag
Bij de neus en lippen zie je de zwarte huid van de ijsbeer. Onder de huid heeft de ijsbeer een dikke vetlaag. Daarmee houdt hij de warmte van zijn lichaam vast. Ook kan een ijsbeer daardoor wel een maand zonder voedsel leven.
Een tand van een ijsbeer groeit elk jaar een beetje. Aan de binnenkant van de tand kun je tellen hoeveel ringen er zijn, voor elk jaar één. Net als bij een boom. |
Lees meer...
De meeste dieren die in koud water leven, beschermen hun lichaam tegen de kou met een vetlaag. Een zeehond heeft bijvoorbeeld een vetlaag van wel 5 centimeter. Andere dieren beschermen hun lichaam in de winter met een wintervacht. Een wintervacht bestaat uit stevige lange haren en wollige haren. Tussen de wollige haren zit veel lucht. Deze lucht houdt de warmte vast, waardoor het dier het in de winter niet koud heeft. Vogels krijgen donsveertjes tussen hun gewone veren. Daar zit ook meer lucht tussen, wat hen warm houdt.
Een schedel van een ijsbeer.
Wit
Een ijsbeer heeft een witte vacht, toch? Nee! De haren van een ijsbeer zijn doorzichtig en hol. Het licht dat op de vacht valt, zorgt voor de kleur. Vaak is dat wit, maar ook wel geel of vuil grijs.
Lees meer...De ijsbeer is een expert in het camoufleren. Zonder haren is de huid van een ijsbeer namelijk zwart. Maar als je in het witte Noordpoolgebied leeft, zou je ontzettend opvallen als zwarte beer. Niet echt handig. Daarom is het maar goed dat hij holle, doorzichtige haren heeft. De haren lijken door de weerkaatsing van de zon namelijk wit. Op zijn neus en lippen groeien geen haren. Daar is de zwarte huid wel te zien.
Zwemmer
De ijsbeer is een echte zwemmer. Hij heeft brede poten met vliezen tussen de tenen. Bij het zwemmen gebruikt hij zijn achterpoten als roer. Door zijn lange nek kan hij bij het zwemmen over het water kijken. Met zijn grote neus ruikt hij zijn prooi, zelfs als deze onder het ijs zwemt. Met een flinke duik zorgt hij dat hij dichtbij komt en ... hap!
Een ijsbeer kan 3 minuten onder water blijven. |
Lees meer...
Bij het zwemmen gebruikt de ijsbeer alleen zijn voorpoten. De achterpoten dienen als roer. Tijdens het zwemmen worden alleen de lange haren nat. De dichte wollige haren eronder blijven droog. Dat zwemmen kan de ijsbeer heel lang volhouden, wel 100 kilometer. Echt snel gaat het niet. Hij kan op zijn snelst ongeveer 10 kilometer zwemmen in een uur. Duiken kan de ijsbeer ook, wel een paar meter diep. Dan kan hij 3 minuten onder water blijven.
Jager
Een ijsbeer heeft een eigen territorium. In dat gebied leeft hij alleen en zoekt hij naar voedsel. De ijsbeer haalt zijn voedsel uit de zee, maar jaagt ook op het land. Onder de poten van de ijsbeer zitten kussentjes, zodat hij niet uitglijdt op het ijs. Hij heeft goede ogen. Daardoor kan hij ook in de lange winter jagen, als het bijna altijd donker is. Zijn ogen staan recht naar voren, zodat hij zijn prooi makkelijk kan zien.
Op het land loopt een ijsbeer op vier poten. Maar hij kan ook op twee poten lopen. |
De ogen van de ijsbeer hebben een soort ingebouwde zonnebril. Door deze beschermlaag kunnen ze goed zien in het felle licht dat weerkaatst op de sneeuw. |
Lees meer...
De ijsbeer is heer en meester in zijn eigen territorium. Hij laat er geen andere dieren toe. Zo’n territorium kan wel honderden kilometers groot zijn. Soms zie je ergens een groep ijsberen. Dat is vooral op plekken waar veel voedsel ligt, bijvoorbeeld bij een vuilnisbelt. Af en toe wordt er een ijsbeer gespot in de omgeving van een dorp of stad. Dan gaat het vaak om een verdwaalde ijsbeer, die waarschijnlijk op zoek was naar voedsel. Zo’n dier ziet er vaak mager en uitgeput uit.
Witte Wildernis
De ijsbeer leeft op de Noordpool en het land eromheen. De Noordpool ligt midden in de Noordelijke IJszee en bestaat uit ijs. Ongelofelijk veel zee-ijs. In de winter is alles wit. Alleen in de zomer smelt een deel van het bevroren zeewater.
Vleeseter
Een ijsbeer is een echte vleeseter. Hij is dol op zeerobben en zeehonden. Om een zeerob of zeehond te vangen, wacht hij bij een ademgat in het ijs tot het dier tevoorschijn komt. Hij geeft het dier een klap op de kop en trekt hem uit het water. De buit is binnen. Na het eten likt hij zijn vacht schoon.
De ijsbeer smult vooral van de huid en de vetlaag van zijn prooi. Het vlees laat hij vaak liggen. |
Lees meer...
Wanneer een ijsbeer in de winter op het ijs loopt is hij op zoek naar scheuren en gaten. Die worden door zeehonden en zeerobben gebruikt om snel even adem te halen. Ze verdwijnen daarna weer vlug onder water. De witte ijsbeer valt bij zo’n ademgat niet op. Behalve misschien zijn zwarte neus. Maar de ijsbeer is slim, hij houdt zijn poot voor zijn neus. Gefopt!
IJsberen lusten graag zeerobben.
Dit geluid maakt een ijsbeer.
IJsberen krijgen het niet snel koud en drogen snel op na het zwemmen door hun dikke vacht die water afstoot.
Zomer
In de zomer is er minder ijs in de zee. Dus minder plek om te jagen. Het ijs op het land dooit ook. Er komen struiken tevoorschijn. De bessen die eraan groeien, vindt de ijsbeer ook lekker. Hij vist dan graag op zalm.
De ijsbeer proeft met zijn grote paarse tong. |
Lees meer...
Een ijsbeer is gewend om in het voorjaar heel veel te eten. Dat kan prima, er liggen genoeg jonge robben op het ijs. Als in juni het ijs smelt, verdwijnen de robben en hun jongen in het water. Dan wordt het voor de ijsbeer moeilijker om aan eten te komen. Gelukkig hebben ze al een flinke voorraad reservevoedsel in hun lichaam opgeslagen. Daar kunnen ze een aantal maanden mee vooruit.
Na het eten likt de ijsbeer zijn vacht schoon.
In de zomer vist de ijsbeer graag op zalm.
Jongen
Vrouwtjes kunnen na vijf of zes jaar jongen krijgen. Als het winter wordt, graaft het zwangere vrouwtje een hol in de sneeuw voor een soort winterrust. In februari worden de kleintjes geboren. Meestal een tweeling. Ze zijn dan zo groot als een cavia. Pas als ze vier maanden oud zijn, mogen ze naar buiten. Hun moeder leert hen nu hoe ze moeten jagen.
De jongen blijven ongeveer twee jaar bij hun moeder. |
Lees meer...
Als ijsbeertjes worden geboren zijn ze piepklein, doof, blind en bijna kaal. Maar door het drinken van de vette moedermelk groeien ze als kool. Ze blijven warm door onder hun moeders poten te slapen. Na een maand kruipen ze in het hol rond en pas na zes weken gaan de oogjes open. Niet veel later komen ook de eerste tanden.
De vaders laten zich niet zien. En de moeders zoeken de vaders niet op. Volwassen mannetjes willen nog wel eens een jonge ijsbeer doden.
Pas als de jongen vier maanden oud zijn, gaan ze voor het eerst naar buiten.
Jonge ijsberen zijn nog lang niet zo groot als hun moeder.
Gevaren
IJsberen hebben het zwaar. Er is steeds minder (drijf)ijs in het Noordpoolgebied door de opwarming van de aarde. Ook wordt de tijd dat er ijs ligt korter. Er is dan minder plek om te jagen op zeehonden en vis. Er varen ook steeds meer schepen in het Noordpoolgebied. Die verstoren de rust die ijsberen nodig hebben.
IJsberen krijgen minder jongen, omdat ze giftige stoffen binnenkrijgen |
Omdat er minder eten is, worden niet alle jonge ijsbeertjes volwassen. |
Lees meer...
Om de ijsbeer te beschermen zou je gebieden kunnen aanwijzen waar de ijsbeer veilig kan leven. Het zou ook goed zijn als er minder schepen varen in het Noordpoolgebied. Als afval in containers wordt gestopt kan de ijsbeer er niet bij. Zo krijgt hij minder giftige stoffen binnen.
Help! Het ijs smelt...
De onderste laag van de vacht is dik en voelt als wol. Dat houdt de ijsbeer warm.
De evolutie van de ijsbeer.
Een ijsbeer in Wildlands Adventure Zoo Emmen.
Gelukkig worden de ijsberen in Wildlands goed verzorgd.
Instellingen
Informatieve Placemats | Belevingslezen!
Wildlands wil graag kennis en weetjes met jullie delen over de dieren uit hun dierentuin. Je kunt de Informatieve Placemats downloaden en printen of op internet bekijken. Online zijn er allerlei leuke activiteiten aan de placemat toegevoegd zoals filmpjes, geluiden, foto's, mopjes, quizvragen en meer...
Veel lees- en ontdekplezier!
Meer Informatieve Placemats van Wildlands:
Kijk voor nog meer dierplezier op wildlands.nl
Downloads
Hieronder kunt u een A3 pdf/print versie van de placemat over de ijsbeer downloaden
Meer Informatieve Placemats van Wildlands: