Dat doet de zeekat sneaky!

Marije van der Kamp, 18 juni 2018

In de dierenwereld is de concurrentie om de vrouwen vaak hoog. Mannen moeten goed kunnen vechten, dansen of zingen en er ook nog eens goed uitzien. Maar wat als je dit allemaal niet kunt en daardoor geen nageslacht krijgt? Dan moet je slim zijn! De reuzenzeekat verandert spectaculair van kleur en dit gebruiken de mannen om elkaar te misleiden!

Onderdeel van:

De grootste zeekat op aarde

Sepia apama wordt ook wel de reuzenzeekat genoemd. Het is echter geen kat, maar een inktvissoort die langs de zuidkust van Australië leeft. De reuzenzeekat is de grootste soort zeekat op aarde. Inclusief romp, hoofd, vangarmen en tentakels zijn ze soms wel een meter lang en wegen dan wel tien kilo. Reuzenzeekatten kunnen heel snel in alle kleuren van de regenboog veranderen, door de pigmentcellen in hun huid. Ook camoufleren ze zich uitstekend met schutkleuren, om niet op te vallen voor roofdieren, of om prooidieren te vangen.    

Sepia apama in camouflage
Richard Ling, Flickr (CC-BY-NC-ND 2.0).
Rustende reuzenzeekat in camouflage.

Paartijd bij zeekatten

Onderzoekers zagen dat reuzenzeekatten hun kleuren trucje ook gebruiken om elkaar te verleiden tijdens de paartijd. In de paartijd komen duizenden reuzenzeekatten bij elkaar om met elkaar te paren. Er zijn echter vier keer zoveel mannen als vrouwen aanwezig, waardoor er veel concurrentie tussen de mannen is. Om een vrouwtje te verleiden maken mannen zich zo groot mogelijk en krijgen ze felle paarse, blauwe en groene kleuren. De grootste mannen met de mooiste kleuren mogen paren met veel vrouwtjes. Kleine mannetjes maken weinig kans.

Sneaky zeekatten

Wie niet sterk is moet slim zijn. Dit geldt ook voor de reuzenzeekat. Kleine mannetjes moeten slim zijn om grote mannen te misleiden. Tijdens deze sneaky missie maken de onderdeurtjes zichzelf nog kleiner door hun tentakels in te trekken. Ook krijgen ze een roodbruine kleur. Ze lijken dan erg op vrouwtjes. Hier trappen de macho mannen in. Ze denken tevreden dat ze nog een extra vrouwtje hebben verleid en doen niet agressief meer. Een uitgesproken kans om de macho man te passeren en stiekem bij het vrouwtje te kruipen om zo haar eitjes te bevruchten.

Nature on PBS | Licentie: Alle rechten voorbehouden

In dit filmpje zie je hoe tientallen reuzenzeekatten samenkomen. Vanaf 1 minuut zie je het sneaky zeekat mannetje op zijn missie.

Een zeekat in de Noordzee

Wist je dat er in de Noordzee ook zeekatten leven? Dit is een andere soort dan de zeekat in Australië, namelijk Sepia officinalis. Hij heet ook wel de gewone zeekat. De gewone zeekat is kleiner dan zijn Australische vriend, maar kan ook van kleur veranderen. Onderzoekers weten niet of deze mannetjes ook sneaky missies hebben.  

Sepia officinalis
Marion Haarsma, Naturalis Biodiversity Center, Nederlands Soortenregister. CC BY-NC-ND.
Parende gewone zeekatten in Zeeland. Links is het mannetje en rechts het vrouwtje.

Bedenk een reden waarom de zeekat uit Australië fellere kleuren aanneemt dan de zeekat uit de Noordzee.

Grootste zeekat van Nederland
Jos van den Broek, Naturalis Biodiversity Center. | Licentie: Alle rechten voorbehouden
De grootste zeekat van Nederland is onderdeel van de collectie van Naturalis.

De grootste zeekat van de Noordzee

Naturalis heeft de grootste zeekat uit de Noordzee in de collectie. Deze is 60 cm groot en weegt bijna vier kilogram! In 2005 spoelde hij aan op het strand bij Wassenaar en werd gevonden door Jos van den Broek. Jos bracht dit bijzondere exemplaar naar Naturalis, waar ze het zorgvuldig bewaren.

Zeeschuim
Aangespoeld zeeschuim op Terschelling van de gewone zeekat.
Dick Belgers, Naturalis Biodiversity Center, Nederlands Soortenregister. | Licentie: CC BY-NC-SA 4.0

Op de Nederlandse stranden ligt vaak aangespoeld zeeschuim. Wist je dat dit het skelet van de zeekat is? Het skelet bestaat niet uit botten maar uit één schelp. Wel bestaat het skelet uit kalk, kalk zit ook in onze botten.

Ook interessant